لسیتین LECITHIN چیست؟
لسیتین اصطلاحی برای گروهی از مواد چرب زرد رنگ است. لسیتین ها به طور کلی حاوی گروه هایی از فسفولیپیدها هستند که اجزای اصلی ساختاری و عملکردی غشای سلولی در همه حیوانات و گیاهان هستند.
این ترکیب باعث حفظ و تثبیت چربی در بسیاری از مواد غذایی می شود و همچنین در بسیاری از غذاها بافت می دهد و ماندگاری آنها را افزایش می دهد. این ماده این توانایی را دارد که آب و منابع چربی را به هم متصل کند که آن را به یک افزودنی رایج برای بسیاری از دسرها، شکلات ها، سس های سالاد، محصولات گوشتی و روغن های پخت و پز تبدیل می کند.
فهرست مطالب
انواع لسیتین
لسیتین سویا
لسیتین سویا از دانه های سویا که از اسیدهای چرب و مقدارکمی پروتئین و کربوهیدرات تشکیل شده است تولید می شود. جزء اصلی در لسیتین سویا فسفاتیدیل کولین است که بین 20 تا 80 درصد از کل مقدار چربی را تشکیل می دهد.
لسیتین آفتابگردان
لسیتین آفتابگردان که ازهسته آفتابگردان حاوی روغن تهیه می شود، از آبگیری آفتابگردان و جداسازی آن به سه قسمت روغن، صمغ و مواد جامد ایجاد می شود که از طریق سیستم پرس سرد پردازش می شود. پس از استخراج، این ماده به پودر تبدیل می شود که استفاده از آن در مواد غذایی را آسان می کند.
اجزای فعال در لسیتین
گلیسروفسفات، اولئات سدیم، کولین و فسفاتید اینوزیتول ترکیبات فعال موجود در لسیتین است. فسفاتیدیل کولین، چربی اصلی موجود در لسیتین، منبع کولین است، یک ماده مغذی مهم که برای 4 هدف اصلی در بدن انسان حیاتی است:
- ساختار غشای سلولی و سیگنال دهی
- سنتز انتقال دهنده عصبی مهم استیل کولین، که برای عملکرد مغز و ماهیچه مورد نیاز است
- به فرآیندی کمک می کند که فعال شدن و خاموش شدن ژن ها را کنترل می کند (از گروه های متیل برای علامت گذاری DNA استفاده می کند)
- انتقال چربی و حفظ تعادل چربی در جریان خون شما.
عملکرد لسیتین در بدن
این ترکیب حاوی اسیدهای چربی است که می تواند گیرنده های تنظیم کننده ژن (گیرنده های فعال شده توسط پراکسی زوم ) را فعال کند. پس از فعال شدن، این گیرنده ها نقش عمده ای در تعادل انرژی و عملکرد متابولیک دارند. گیرنده های فعال شده توسط پراکسی زوم در بسیاری از انواع بافت ها مانند قلب، کبد، ماهیچه، چربی و روده وجود دارد. این بافت ها برای ارتقای اسید چرب، اجسام کتون و متابولیسم گلوکز به فعال شدن گیرنده متکی هستند .
منابع طبیعی لسیتین
یک افزودنی رایج غذایی است اما در بسیاری از منابع طبیعی نیز یافت می شود. برخی از منابع گیاهی عبارتند از :
- شیر، ماست، پنیر، تخم مرغ (زرده)، کلم بروکسل، کلم بروکلی، حبوبات، سویا، روغن سبزیجات، گل کلم، آجیل
- منابع حیوانی به طور کلی منبع بزرگتری از لسیتین و کولین هستند. برخی از بهترین منابع حیوانی عبارتند از ماهی، جگر مرغ، گوشت خوک، جگر گاو
کشف لسیتین
این ماده در اصل توسط شیمیدان فرانسوی موریس گوبلی کشف شد، او ماده ای را که از زرده تخم مرغ استخراج کرد بر اساس کلمه یونانی زرده تخم مرغ یعنی لکیتوس نامگذاری کرد. لسیتین بیش از یک قرن است که مورد استفاده تجاری قرار گرفته است اما به دلیل اینکه فرآیند استخراج از زرده تخم مرغ برای کاربردهای خاص هزینه بر است، امروزه نه تنها از تخم مرغ (لسیتین تخم مرغ) بلکه از سویا (لسیتین سویا) و منابع دیگر مانند دانه آفتابگردان، کلزا و ذرت استخراج می شود.
تولید تجاری لسیتین
این ترکیب به صورت تجاری به عنوان محصول جانبی پالایش دانه های روغنی خام تولید می شود. این ترکیب بخشی از صمغ است که در مرحله صمغ زدایی از روغن آفتابگردان و روغن کلزا حذف می شود.
مزایای لسیتین برای سلامتی
- به تعادل سطح pH بدن کمک می کند و نقش مهمی در کاهش کلسترول دارد .
- عملکرد مغز را تقویت می کند و بر شکل گیری حافظه تأثیر می گذارد .
- باعث کاهش وزن و دفع سموم از بدن می شود.
- با تولید استیل کولین در بدن به عملکرد صحیح اعصاب و انقباض عضلات کمک می کند.
- از تشکیل سنگ های صفراوی، کبد، بیماری های قلبی -عروقی و علائم زوال عقل جلوگیری می کند.
- خواب خوب را تقویت می کند و از افسردگی، اضطراب و غیره جلوگیری می کند .
- پوست را سالم نگه می دارد و رطوبت آن را حفظ می کند.
