مونو اتیلن گلایکول و کاربردهای آن
مونو اتیلن گلایکول که به عنوان 1،2-اتاندیول نیز شناخته می شود یک الکل با دو گروه -OH (یک دیول) است. مونواتیلن گلایکول یک ترکیب شیمیایی است که به طور گسترده به عنوان ضد یخ خودرو استفاده می شود و در شکل خالص خود مایعی بی بو، بی رنگ و شربتی با طعم شیرین است. این ترکیب سمی است و خطر اصلی مصرف آن به دلیل داشتن طعم شیرین مورد علاقه کودکان و حیوانات است.
مونواتیلن گلیکول با آب و برخی از حلال‌های دیگر قابل اختلاط است، کمی در اتر محلول است اما عملا در بنزن، هیدروکربن‌های کلردار، اترهای نفتی و روغن ها نامحلول است. اختلاط آن با آب، الکل، آلدئیدها و سایر ترکیبات آلی موجب شده که در طیف وسیعی از کاربردهای صنعتی بکار برده شود.
فهرست مطالب
تولید مونواتیلن گلایکول
مونواتیلن گلایکول (MEG) به صورت صنعتی از اتیلن یا اکسید اتیلن تولید می شود. در این فرآیند تولید MEG دو محصول مشترک دی اتیلن گلیکول (DEG) و تری اتیلن گلیکول (TEG) به دست می آید. اکسید اتیلن با CO 2 واکنش داده و کربنات اتیلن را تشکیل می دهد که سپس هیدرولیز می شود تا MEG و CO 2 را تشکیل دهد. هر دو واکنش در فاز مایع با استفاده از کاتالیزورهای همگن انجام می‌شوند.
کاربردهای مونواتیلن گلایکول
به عنوان حلال
این ماده برای تعلیق نمک های رسانا در خازن های الکترولیتی به کار برده می شود. مونواتیلن گلایکول به عنوان فرمولاسیون بر پایه آب برای چسب ها، رنگ ها، امولسیون های آسفالتی، ترکیبات دیواره خشک، موم، رنگ ها، پوشش های سطحی تثبیت کننده در برابر تشکیل ژل استفاده می شود.
به عنوان مواد واسطه شیمیایی
مونواتیلن گلایکول به سنتز بسیاری از ترکیبات و مواد آلی مانند رزین های پلی استر (الیاف، ظروف و فیلم ها) کمک می کند. استرهای رزین به عنوان روان‌کننده (چسب‌ها، لاک‌ها و لعاب‌ها) رزین‌های آلکیدی (لاستیک‌های مصنوعی، چسب‌ها، و پوشش‌های سطحی) استفاده می شوند.
ضد یخ ها و خنک کننده ها
مونو اتیلن گلایکول در سیستم های تهویه مطبوع آب سرد یا سیستم هایی که باید زیر دمای انجماد آب خنک شوند استفاده می شود. این ماده یک ضد یخ و خنک کننده موتور خودرو در تمام شرایط آب و هوایی است و یکی از سیالات انتقال حرارت در کمپرسورهای گاز، گرمایش، تهویه مطبوع، چیلرها است.
خواص فیزیکی مونو اتیلن گلایکول
- ظاهر: مایع شفاف و بی رنگ
- بو : بدون بو
- چگالی: 1.1132 گرم بر سانتی متر مکعب
- حلالیت: در اکثر حلال های آلی محلول است
- خواص منحصر به فرد مونو اتیلن گلایکول
- مقاومت مکانیکی
- خواص دی الکتریک عالی
- رطوبت گیری پایین
مونو اتیلن گلایکول را می توان از گاز طبیعی بازیابی کرد و پس از تصفیه ای که آب و نمک های معدنی را حذف می‌کند، به عنوان یک بازدارنده دوباره استفاده کرد.
قابلیت های ضد یخ مونواتیلن گلایکول، آن را به یک جزء مهم برای حفظ بافت ها و اندام‌های بیولوژیکی در شیشه تبدیل کرده است.
کاربردهای جزئی مونو اتیلن گلایکول شامل ساخت خازن ها، به عنوان یک واسطه شیمیایی در ساخت 1،4-دیوکسان و به عنوان یک افزودنی برای جلوگیری از خوردگی در سیستم های خنک کننده مایع برای رایانه های شخصی است.
مونواتیلن گلایکول معمولا در آزمایشگاه ها برای رسوب دادن پروتئین ها در محلول استفاده می شود و در ساخت تعدادی از واکسن ها نیز استفاده می شود، اما خود آن در این تزریق ها وجود ندارد.
در سراسر جهان، تقریباً دو سوم از مونواتیلن گلایکول تولید شده به عنوان یک واسطه شیمیایی و یک چهارم بیشتر به عنوان ضد یخ در خنک کننده های موتورها استفاده می شود.
موارد استفاده از مونو اتیلن گلایکول در صنایع مختلف
- این ترکیب در تولید الیاف پلی استر، فیلم ها و رزین های پلی استر کاربرد دارد
- به طور گسترده در صنعت نساجی استفاده می شود
- از فیلم های پلی استر برای تولید فیلم های عکاسی، نوارهای مغناطیسی و بسته بندی استفاده می شود
- اغلب در بسته بندی مواد غذایی و نوشابه های گازدار استفاده می شود.
- مونو اتیلن گلیکول معروف به رزین های آلکیدی، اغلب در صنعت رنگ و لاک نیز استفاده می شود.
- مونو اتیلن گلیکول می تواند به عنوان عامل مرطوب کننده و نرم کننده در تولید سلفون، چسب ، منسوجات، جوهر چاپ، چرم، لوازم آرایشی، کاغذ و محصولات دارویی استفاده شود.
- این ترکیب همچنین به دلیل خواص منحصر به فرد می توانند در فرمولاسیون جوهر چاپ استفاده شوند.
مونو اتیلن گلیکول در مدارهای تبرید صنعتی و سیستم های خنک کننده موتور احتراق داخلی با هدف افزایش نقطه جوش و کاهش نقطه انجماد محلول مورد استفاده می شود و کاربرد آن در این زمینه نسبت به سایر ترکیبات شیمیایی بالاتر است.
